ilkyardim dersi konular 5
ÖNEMLİ ORGAN YARALANMALARI
Kafa yaralanması :
Kafa içi yaralanmanın en belirgin özelliği bulantı ve kusmadır.
- Başa alınan darbe sonucu kulak ve burunda kan geliyorsa, beyinde hasar var demektir. Kazazedenin kan akan bölgesi altta kalacak şekilde yan yatırılır ve kanama engellenmez. Soluk yolu açık tutularak sevk edilir.
- Bilinci kaybolmuş bir kişinin göz bebekleri farklı büyüklükte ise beyin hasarı olduğu anlaşılır.
- Beyin hasarında ışık uyarısına cevap yoktur.
- Kazazedenin vücudu sıcak tutulur, başa soğuk uygulanır. Baş yaralanması sebebiyle bayıldıktan bir süre sonra kendine gelen kazazede en az altı saat süre ile hekim kontrolünde tutulmalıdır.
Göğüs yaralanması :
Göğüsteki açık yara ıslak temiz sargı beziyle kapatılarak, göğüs kafesine hava girmesi engellenmeye çalışılır. Eğer göğüs kafesine hava girecek olursa akciğerler küçülür.
- Kazazedenin göğüs kafesine batan yabancı cisim duruyorsa, dokunmadan yara kenarları sarılarak sevk edilir.(Oturuş veya yarı oturuş pozisyonunda)
Karın yaralanmaları :
Darbe alınan yerde görülen sertlik kapalı karın yaralanmalarının en önemli belirtilerindendir. Bunun nedeni de karın bölgesinde iç kanamadır. Şiddetli ağrı vardır.
Kapalı karın yaralanmasında darbe alınan yere buz tatbik edilir, Kesinlikle sulu gıda beslenme yaptırılmamalıdır.
Açık karın yarası olan kazazedeye verilecek pozisyon yaranın yönüne göre değişir. Eğer dışarıya organ sarkmışsa, organlar yara üzerinde toplanarak ıslak, temiz bir sargı beziyle örtülmelidir.
Kazazedenin karın bölgesinde yukarıdan aşağı (boylamasına ) yara varsa yara kenarlarının birbirine yanaşmasını sağlamak için ayakların gergin tutulması sağlanmalıdır.
Omurga yaralanması :
Boyun, sırt ve bel omurları kırıklarında, kazazede uygun şekilde tesbit ve nakledilmezse ( sert zeminli sedyede kazazede sırt üstü yatar pozisyonda ) felç olur.Oturtulursada felç olur.
Omurga yaralanması olan kazazede hasar alan bölgeden aşağıda hissizlik belirtisi görülür.
ZEHİRLENME, SICAK VURMASI VE DONMALAR
Zehirlenme :
a) Solunum yoluyla zehirlenmeler :Gazlarla olan zehirlenmelerdir. (Egzoz gazları , diğer gazlar vs. )
- Kapalı yerlerde (garaj içinde ) zehirli gazlara maruz kalmak en tehlikeli solunum yolu zehirlenmesini oluşturur.
- Zehirlenmede egzoz gazı içinde bulunan karbonmonoksit, kanın oksijen taşıma özelliğini kaybettirir.
- Solunum yoluyla zehirlenenler solunum güçlüğü çektiklerinden yan yatış pozisyonuna aılınırlar.
- Solunum yoluyla zehirlenenler yetersiz solunum yaptıklarından açık havaya çıkarılır. Gerekirse suni solunum yapılır.
b) Yutularak alınan zehirler :
- Yiyeceklerle ve ilaçlarla olan zehirlenmelerde hastanın şuuru yerinde ise kusturulur. En etkili kusturma metodu parmakla dilin arka kısmını uyarmaktır.
- Yakıcı kimyasal maddeler içildiyse ( asit , alkali ) hasta kusturulmaz, bol su içirilir. Kimyasal madde ile zehirlenenlere yoğurt yedirilir.
c) Yılan . akrep ve böcek sokması :
- Yılan zehirlenmelerinde ısırılan bölge soğuk ve kalp seviyesinden aşağıda tutulur.
- Böcek ve arının soktuğu yerin soğuk tutulması bölgede şişmeyi önler. Gerekirse ameliyatlarda kullanılan ispirto veya sodyum bikarbonat eriyiği ile kompres yapılır.