ilkyardim dersi konular 4
YARALANMA, YANIK VE KIRIKLAR
Trafik kazalarında daha çok sert ve künt cisimlerin darbesiyle en çok ezik yara meydana gelir.
- Açık yaralanmada yapılması gereken ilk işlem, varsa kanama ve buna bağlı olarak şokun önlenmesidir. Açık yaralarda yara üzerine tendürdiyot sürülmesi, yara üzerindeki canlı dokuları öldürerek tedaviyi zorlaştırır.
- İlk yardım önlemi olarak yara temiz bir sargı beziyle sarılarak dış etkilerden korunur. Tendürdiyot, oksjenli su ve merhem kullanılmaz. Yaralı bölge üstte kalacak şekilde yaralı sağlık kuruluşuna sevk edlilir.
Kesik yaralarda yaranın vücut eksenine göre yönü önemlidir. Kesik yaralarda yara kenarları birbirlerine yaklaştırıldıktan sonra sarılarak ilk yardım yapılır.
Bir cismin batması suretiyle meydana gelen yaralanmalarda, yabancı cisim çıkarılmadan yaralı sağlık kuruluşuna sevk edilir.
Yanıklar:
Deri ile deri altı organ ve dokuların yandığı yanıklar 3, derece yanıklardır. Büyük ve belirgin iz bırakırlar.
En hafif olup iz bırakmayan yanıklar 1, derecede yanıklardır.
- Geniş alanlı yanıklarda tehlike sınırı % 20 dir.
- Yanık yarası olan kimseye kaza yerinde yara, temiz, soğuk, buz veya ıslak bir sargı beziyle örtülür.
- Kimyevi madde yanıklarında yanık bol su ile yakanır.
- Göze kimyevi madde kaçması halinde bol su ile yıkanır, pamukla kapatılır.
A1, A2 ve F sınıfı belge ile kullanılan araçların dışındaki araçlarda yangın söndürme cihazı bulundurulması zorunludur. Yangın söndürücü, araçta sürücünün hemen yanında olmalı.
Bir trafik kazası sonucu araçta yangın çıkmaması için öncelikle kontak anahtarı kapatılmalı ve varsa yaralılar oradan uzaklaştırılmalıdır.
Motorda başlayan bir yangını, yangın söndürücü ile söndürmek için, ilk olarak kaput açılmadan, yangın söndürücü motorun ön ve alt kısmına püskürtülür.
Olay yerinde ilk yardım önlemine ihtiyaç duyulmayan yanık çeşidi güneş yanığıdır.
Yanık yere hiçbir şekilde diş macunu sürülmez. Yanık yerinde oluşan su toplanması ( bül ) kesecikleri patlatılmadan yara bölgesi soğuk tutulmalıdır.
Olay yerinde yanık yere ilk müdehale soğuk su ve buz, yara üzerine ve çevresine kısa süre tatbik edilmelidir.
Kırıklar :
Herhangi bir nedene bağlı olarak kemik dokusu bütünlüğünün bozulmasına kırık denir.
- Çıkık ve burkulmalar eklem yerlerinde, kırıklar kemiklerin her yerinde görülür.
- Kırık kemik uçlarının yakın organlara batarak yara açmaması ve ağrı meydana getirmemesi için kırıklar tesbit edilir.( sabitleştirilir)
- Tesbit işlemi organın hareketsizliğinin sağlanmasıdır. Eğer tesbit yapılmazsa felç veya iç kanama meydana gelebilir.
- Uzun kemiklerde kırık bölgeyi sabit tutan düz nesneye Atel denir.
- Diz ile kalça arasındaki kemikte kırık varsa, kazazede sırt üstü yatırılır, iç ve dış yanlardan atel ile tesbit edilir. Dış atelin boyu koltuk altından topuğa kadar olmalıdır.
- Pazu kemiği kırıklarında, atel ile tesbit işleminde ön kol boyuna kol ile 90 derecelik açı yapacak şekilde asılır. Atel malzemesi yoksa ceket veya gömlek eteği ön kol üzerinden kaldırılıp iğlenerek tesbit yapılır.
- Diz ile ayak arasındaki kemikler kırıldığında uygulanacak atel topuktan kalçaya kadar olmalıdır.
- Bacak kemiği kırıklarında atel bulunamadığı durumlarda, iki bacak arasına yumuşak malzeme konularak bacaklar birbirine bağlanır.
Omurga kemiği kırıklarında en tehlikeli sonuç, kırık bölgeden aşağısının felç olmasıdır. Bu nedenle kazazedenin oturtulmaması gerekir. Aksi halde felç olabilir.
- Köprücük kemiği kırıklarında omuz bölgesi kemiklerinin tesbiti gereklidir. (atel kullanılmaz). Köprücük kemiği kırıklarında üçgen sargı bezi kullanılır.
Çıkık :
Eklem yüzeylerinin birbirinden ayrılmasıdır.
- Eklem bandajla en rahat şekilde tesbit edilir, kalp seviyesinden yukarıda ve soğuk tutulur. Çıkan bölgenin hareketsizliği sağlanarak hekime sevk edilir.
Burkulma :
Eklem bağları ve yüzeylerin zedelenmesine burkulma denir.
- Burkulmalar hareketli eklem bölgesinde olur.
- Burkulma bölgesindeki şişmeyi önlemek için kalp seviyesinden yukarıda ve soğuk tutulur. Burkulma bölgesi ilk 12 saat soğuk daha sonra sıcak tutulmalıdır.
Burkulma ve çıkıklarda ağrı sonucu oluşacak şoku önlemeye yardımcı olmak için ilk yardım uygulanırken hastanın üstü örtülerek vücut sıcaklığının korunması sağlanır.